​

Talrijke studies hebben aangetoond dat personen met een heterozygote mutatie in het Filaggrine-gen een verhoogd risico hebben op matige tot ernstige atopische dermatitis (AD). AD-patiënten met één van deze mutaties hebben ook een verhoogd risico op andere allergische aandoeningen (astma, voedsel- of huidallergieën).

FLG-gen Filaggrine is een essentieel bestanddeel van de huidbarrière. Het gen wordt vertaald in een groot eiwit met een repetitieve structuur en dit eiwit wordt gesplitst zodat 10-12 monomeren van filaggrine vrijkomen. Mutaties in dit gen leiden tot een translatiestilstand en daardoor tot een tekort in de productie van filaggrine-monomeren. Een heterozygote mutatie wordt derhalve geassocieerd met een defect in de huidbarrière en een relatief risico op matige tot ernstige AD dat volgens de studies tussen 3 en 5 wordt geschat. Er is ook vastgesteld dat AD-patiënten met een mutatie van dit gen een aanzienlijk risico lopen om andere allergische aandoeningen te ontwikkelen: astma, voedselallergieën (pinda's, enz.), huidallergieën (nikkel, enz.), allergische rhinitis en huidinfecties. Er zijn veel verschillende mutaties beschreven, afhankelijk van de bestudeerde populaties (Europese of Aziatische populaties bijvoorbeeld).

Screeningsmethode De analyse van dit gen wordt bemoeilijkt door de repetitieve aard van de sequentie. Een zoektocht die beperkt blijft tot de meest frequente Europese mutaties kan valse negatieven opleveren. Daarom werd in samenwerking met de Universiteit van Luik een genetische test ontwikkeld op basis van een methode die de analyse van lange DNA-fragmenten en dus van het volledige gen mogelijk maakt. Deze test spoort alle beschreven mutaties op en identificeert de grootte van de allelen (10 of 12 filaggrine herhalingen).

Relevantie voor de klinische praktijk​

• Patiëntenvoorlichting vergemakkelijken. Een AD-patiënt met een mutatie zal begrijpen dat hij of zij een onomkeerbaar defect in de huidbarrière heeft en daarom dagelijks moet worden behandeld om flare-ups te voorkomen.
• Het risico van andere allergische aandoeningen te voorkomen en te controleren.
• Identificeer een familiaal risico. De kinderen en broers en zussen van een persoon met een mutatie hebben een 50/50 kans om dezelfde mutatie te hebben en daardoor een verhoogd risico op AD.

Referenties​

Filaggrin Mutations Associated with Skin and Allergic Diseases Alan D. Irvine, et al. NEJM. 2011;365:1315-27. PMID: 21991953

Filaggrin mutations in relation to skin barrier and atopic dermatitis in early infancy in relation to skin barrier and atopic dermatitis in early infancy A. Hoyer et al. Br J Dermatol. 2021 (online). PMID: 34698386

Four childhood atopic dermatitis subtypes identified from trajectory and severity of disease and internally validated in a large UK birth cohort. Mulick et al. Br J Dermatol. 2021, 185: 526-536. PMID: 33655501

Disease trajectories in childhood atopic dermatitis: an update and practitioner’s guide* A.D. Irvine and P. Mina-Osorio. Br J Dermatol. 2019, 181 : 895-906. PMID: 30758843